امروزه با افزایش آگاهی محیطی توجه به چاپ سبز بیش از هر زمان دیگری در حال گسترش یافتن و کسب محبوبیت است. چاپ دوستدار طبیعت عبارت است از تولید محصولات چاپی با کم‌ترین تأثیر بر محیط زیست.
سازمان های متعددی به شیوه های سازگار با محیط زیست فکر کرده اند. انتخاب شیوه های پایدار تولید علاوه بر محافظت ازمحیط زیست، به کسب و کار و شاغلین آن نیز کمک می کند. درک این موضوع که از منابع جنگلی به صورتی مسئولانه و پایدار استفاده شود, علاوه بر حس خوشایند می تواند ردپای کربن را در اکوسیستم نیز کاهش دهد.
منظور از کاغذ بازیافتی چیست؟
وقتی اکثر مردم به استفاده از کاغذهای پایدار فکر می کنند، اولین چیزی که به ذهن آنها خطور می کند استفاده از کاغذ بازیافتی است. بازیافت باعث صرفه جویی در انرژی، حفظ درختان و استفاده از فضای کمتر در محل های دفن زباله می شود. با این حال، کاغذ بازیافتی ضرورتا کاغذ پایدار نیست.
فرایند بازیافت کاغذ در مقایسه با بازیافت پلاستیک انرژی بیشتری مصرف می کند و برای حذف جوهر قبل از آماده شدن کاغذ، به مواد شیمیایی نیاز است. این مواد شیمیایی (مانند جوهر و الیاف کوچک) در فرایند بازیافت وارد محیط زیست ما نیز می شوند.
چاپ سبز با استفاده از جوهرهای ارگانیک
جوهر مخصوص چاپ سبز، ارگانیک و از انواع جدید جوهرها هستند که خاصیت سازگاری با محیط‌زیست را در خود دارند. این جوهرها باعث آلودگی و خسارت زمین و اتمسفر نمی‌شوند. جوهرهایی که در گذشته برای چاپ استفاده می‌شدند به طور عمده بر پایۀ نفت و اغلب دارای فلزات سمی و دیگر مواد مضر بودند. امروزه جوهرهایی از سویا یا دیگر مواد ارگانیک تولید می‌شوند که می‌توانند برای چاپ مورد استفاده قرار گیرند. این نوع از جوهرها حاوی مواد شیمیایی فرار نیستند بنابراین خطری برای محیط زیست ندارند و هنوز هم می‌توانند تصاویر با رنگ‌های درخشان و کیفیت بالا تولید کنند. از همه مهم‌تر، این نوع جوهر قابل بازیافت است و می‌تواند در فرآیند تولید جوهری دیگر به طور مجدد استفاده شود.
با در نظرگرفتن رویکرد کشورهای توسعه یافته نسبت به منابع جنگلی و استفاده از کاغذ، شاید مناسب ترین رویکرد استفاده از کاغذهای بازیافتی باشد. برخی از کشورها رویکرد متفاوتی برای محافظت از زمین به کار بسته اند و آن هم استفاده از کاغذ بدون درخت یا کاغذ دست ساز پایدار است.
جایگزین؛ کاغذ بدون درخت از نوع پایدار
بازیافت علی رغم مشکلاتی که دارد خود فرایندی ارزشمند است. با این حال، راه‌های مختلفی برای تولید یک کاغذ پایدار و در عین حال باکیفیت وجود دارد که مسائل ونگرانی‌های زیست‌محیطی را نیز در نظر می گیرد.
پایداری فقط مربوط به محیط زیست نیست. برای جامه عمل پچوشاندن به مفهوم پایداری واقعی باید به پایداری اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی نیز توجه کرد.
بهترین مدل پایداری در ابتدا مدلی است که با محیط زیست و زمین سازگارباشد.
با روش‌های پایدار، می‌توانیم از پارچه‌های پنبه‌ای دور ریخته‌شده، پارچه‌های کتان، پوسته قهوه، فیبر موز، توت، پوسته ذرت، ضایعات چای و الیاف کتان استفاده کنیم. این الیاف به طور طبیعی کاغذ باکیفیت می‌سازند، بدون اینکه درختان جنگل‌های قدیمی یا حتی جنگل‌های دارای گواهی FSC که برای اکوسیستم ما بسیار مهم هستند، بریده شود.
وقتی صحبت از کاغذ سازگار با محیط زیست به میان می آید، چه مفهومی در ذهن ما تدعی می شود؟
کاغذ سازگار با محیط زیست دقیقاً همانطور که از نام آن پیداست: یک نسخه سبزتر از کاغذهای سنتی یا کاغذهای آسیاب شده با ردپای کربن صفر و تأثیر کلی بر محیط زیست است.
چندین کاغذ سازگار با محیط زیست وجود دارد. در این میان، کاغذهای بازیافتی و کاغذهای بازیافتی پایدارترین کاغذها هستند.
راهکارهای متعددی برای کاهش حجم کاغذ مصرفی وجود دارد که با در پیش گرفتن آنها کمک بسیار زیادی در راستای حفظ محیط زیست انجام می‌شود.
- چاپ دو رو: چاپ دورو یا دو طرفه، روشی عالی برای کاهش مقدار کاغذ مورد استفاده در طول فرآیند چاپ است. اگر چه ممکن است زمان بیشتری صرف آن شود، اما در عوض در مصرف کاغذ صرفه‌جویی شده و همچنین تعداد درختانی که برای تولید کاغذ بریده می‌شوند محدود می‌شود. البته باید توجه داشت که همۀ چاپگرها قابلیت چاپ دو رو را ندارند و این قابلیت برای همۀ کارهای چاپی قابل استفاده نیست.
- انتخاب فونت چاپ: بسیار عجیب به نظر می‌رسد، اما نوع فونت کاربردی یکی از آیتم‌های چاپ سبز است که در کارهای چاپی نقش مهمی در سازگاری فرآیند چاپ با محیط‌زیست ایفا می‌کند. فونت‌های مخصوص به جوهر بیشتری نسبت به بقیه نیاز دارند و به همین دلیل هزینه تولید هم بیشتر است. هرچه جوهر بیشتری استفاده شود، بیشتر مواد شیمیایی بیشتری مورد نیاز است و آلایندگی کربنی افزایش پیدا می‌کند.
- انتخاب گرماژ مناسب برای چاپ: شناخت کاربری مورد نیاز و نیز آشنایی با عملکرد چاپگر می تواند به شما در انتخاب کاغذ مناسب کمک کند. انتخاب کاغذ و گرماژ مناسب می تواند در صرفه جویی در مصرف این محصول کمک شایانی بکند.
- جوهر مناسب: استفاده از جوهرهای بی کیفیت علاوه بر آسیب بر طبیعت می تواند باعث افزایش هدررفت کاغذ و نیز آلودگی بیشتر محیط زیست شود.
امروزه توجه به مسائل زیست محیطی در همۀ صنایع یک اصل ضروری به شمار می‌آید و به عنوان بخشی از مسئولیت های اجتماعی سازمان ها اهمیت روز افزونی پیدا کرده است. صنعت چاپ نیز در سالیان اخیر راهکارهایی در جهت حفظ محیط زیست به کار گرفته است. عمدۀ این راهکارها مربوط به میزان و نوع کاغذ مصرفی، نوع جوهر مورد استفاده و کاهش انرژی مصرفی در طول فرآیند چاپ است. در جریان فرآیند چاپ سبز با بهره‌گیری از یکی از این راهکارها و یا ترکیبی از آنها این امکان وجود دارد که تا حد بسیار زیادی به حفظ منابع طبیعی کمک شود.
نظرات کاربران